Een van de belangrijkste middelen om het zwembadwater grondig te ontsmetten, schoon en vrij van bacteriën, algen en andere micro-organismen te houden, is de regelmatige toevoeging van actief chloor.
Helaas verdwijnt de desinfecterende werking van chloor snel onder invloed van schadelijke UV-stralen van de zon.
Om niet voortdurend nieuw chloor te moeten toevoegen – wat ook kosten met zich mee zou brengen – is een stof nodig die het chloor tegen UV-licht beschermt.
Cyanuurzuur heeft zich als chloorstabilisator voor dit doel bewezen. Het is zeer duurzaam, dus het hoeft niet voortdurend te worden toegevoegd. Hierdoor kunnen de kosten voor de noodzakelijke zwembadchemicaliën merkbaar worden verlaagd.
Anderzijds vermindert cyanuurzuur de desinfecterende werking van chloor aanzienlijk. Er moet dus een compromis worden gevonden tussen het positieve en het negatieve effect op chloor.
Een verhouding chloor/cyanuurzuur van 1 : 14 is doeltreffend gebleken. Wij willen u hier laten zien hoe u dit kunt bereiken en wat in acht moet worden genomen.
Inhaltsverzeichnis
Wat is een chloorstabilisator?
Het belangrijkste werkzame bestanddeel van een chloorstabilisator is cyanuurzuur.
Cyanuurzuur is een organisch zuur met de molecuulformule C3H3N3O3. In zuivere vorm vormt het kleurloze kristallen die kristalwater omsluiten in een verhouding van 1 : 2.
Dit ontsnapt echter in droge lucht. Tegenwoordig wordt cyanuurzuur op industriële schaal verkregen door ureum te verhitten tot temperaturen tussen 200 en 300 °C.
Cyanuurzuur wordt gebruikt als chloorstabilisator in vloeibare vorm of in korrelvorm. Cyanuurzuur stabiliseert de ontsmettende werking van het vrije chloor in het water, dat anders onder invloed van de UV-stralen van het zonlicht snel zou worden afgebroken.
Om dit te voorkomen moet cyanuurzuur aan het zwembadwater worden toegevoegd als chloorstabilisator indien vrij chloor wordt gebruikt voor desinfectie.
Veel chloorproducten bevatten echter al cyanuurzuur, zodat een extra chloorstabilisator in het water achterwege kan blijven. Hiertoe behoren bijna alle chloortabletten (trichloorisocyanuraten) en de zogenaamde poolshockers (dichloorsiocyanuraten).
Een chloorpreproduct dat reeds cyanuurzuur bevat, wordt gestabiliseerd chloor genoemd – in tegenstelling tot vrij chloor, dat geen stabilisator bevat.
Kijk maar eens op het etiket van het chloorproduct, daar moet ook de werkzame stof staan: als de naam eindigt op cyanuraat, dan heb je geen extra chloorstabilisator in het zwembadwater nodig. Dit komt omdat deze chloorproducten reeds cynarinezuur als stabilisator bevatten.
De desinfecterende werking van het gestabiliseerde chloor wordt echter ook in hoge mate geremd door het cyanuurzuur en kan zich slechts langzaam ontwikkelen.
Om ervoor te zorgen dat vrij chloor in het water gedurende langere tijd zijn desinfecterende werking behoudt, moet de hoeveelheidsverhouding tussen vrij chloor en cyanuurzuur nauwkeurig op elkaar worden afgestemd. Daarnaast speelt ook de pH-waarde in het water een rol.
Wie geen vertrouwen heeft in de omgang met beide producten en in de dosering van vrij chloor en cyanuurzuur als chloorstabilisator, moet in plaats daarvan reeds gestabiliseerde producten gebruiken, d.w.z. chloortabletten of zwembadshockers.
Met behulp van deze chloorstabilisator kan het actieve, vrije chloor langer worden gebruikt, duurt de desinfecterende werking langer maar is deze ook minder. In het algemeen vermindert deze chloorstabilisator echter het chloorverbruik en remt het de chloorgeur.
Als de concentratie chloorstabilisator in het water te hoog is, stabiliseert het chloor en beschermt het tegen afbraak door de UV-stralen van de zon, maar de doeltreffendheid van het chloor wordt dan sterk verminderd.
Dit kan zo ver gaan dat het gestabiliseerde chloor het water niet meer voldoende desinfecteert en sommige bacteriestammen in het water overleven.
Bovendien, als de pH-waarde hoog is (als deze boven het aanbevolen bereik voor zwembadwater tussen 7,0 en 7,4 ligt), neemt ook de efficiëntie van het chloor af.
Als de pH-waarde van het zwembad te hoog is, kunt u deze in 3 eenvoudige stappen verlagen.
Als u de chloorstabilisator, d.w.z. het cyanuurzuur, aan het zwembadwater hebt toegevoegd, dan “blijft het daar”, d.w.z. de concentratie van het cyanuurzuur blijft gedurende lange tijd stabiel.
Dus als het cyanuurzuur eenmaal in de juiste dosering aan het water is toegevoegd, hoeft het niet meer opnieuw te worden gedoseerd. Dit kan echter een probleem worden als u te veel chloorstabilisator aan het water hebt toegevoegd en de concentratie cyanuurzuur te hoog is.
Dan zijn er maar 2 manieren om de concentratie weer te verlagen:
- U verruilt een deel van het zwembadwater voor vers, schoon water of
- u verdunt de concentratie van de chloorstabilisator door het waterniveau in het zwembad te verhogen door vers water toe te voegen.
Hoe cyanuurzuur werkt
Vrij chloor vormt in water onderchlorig zuur (HOCl).
Indien cyanuurzuur reeds in het zwembadwater aanwezig is als chloorstabilisator (eenmaal in het zwembadwater neemt de concentratie cyanuurzuur nauwelijks af, zie boven), dan bindt het cyanuurzuur zich in hoge mate aan het chloor, dat dan geen actief HOCl kan vormen.
Dit betekent dat de ontsmettende werking van het chloor aanvankelijk wordt geblokkeerd en slechts geleidelijk vrijkomt.
Na verloop van tijd ontstaat er een evenwicht tussen het aan cyanuurzuur gebonden chloor en het actieve onderchlorigzuur. De desinfecterende werking van het actieve chloor is echter sterk beperkt.
Anderzijds beschermt het cyanuurzuur als stabilisator het chloor tegen afbraak door de UV-stralen van de zon. Anders zou het chloor zijn effect in korte tijd verliezen.
Met cyanuurzuur als stabilisator houdt de desinfecterende werking van het chloor drie tot vijf maal langer aan dan zonder stabilisator.
Dat is een goede zaak, want door de sterk verminderde werking van het chloor, veroorzaakt door het cyanuurzuur, duurt het navenant langer voordat het zwembadwater volledig gedesinfecteerd is en bacteriën, algen en andere micro-organismen gedood worden.
Om de algengroei verder te beperken, kunt u algicide gebruiken. Algicide Pool werkt anders dan veel mensen denken en voorkomt dat algen zich verspreiden.
Hoeveel cyanuurzuur moet men gebruiken?
Fabrikanten en distributeurs van de chloorstabilisator bevelen een concentratie van cyanuurzuur in het water aan tussen 10 en 100 ppm, d.w.z. 10 tot 100 mg/liter. De WHO geeft 100 ppm als maximumgrens aan.
Bij deze hoge concentratie kunnen kinderen echter gezondheidsproblemen krijgen als ze water inslikken terwijl ze in het zwembad rondspetteren en zwemmen.
Bovendien bedraagt de efficiëntie van het vrije chloor bij 100mg cyanuurzuur/liter volgens de tabel slechts 29%. In plaats daarvan is 50 mg/liter doeltreffend gebleken, en dan ligt het rendement nog steeds rond 35%.
Bij een concentratie van 50 mg cyanuurzuur per liter moet het chloorgehalte 3 tot 5 mg chloor per liter bedragen, d.w.z. dat de verhouding tussen vrij chloor en cyanuurzuur 1:14 moet zijn.
Hierdoor wordt een goed compromis bereikt tussen de bescherming van het cyanuurzuur tegen de afbraak van het vrije chloor door de schadelijke UV-stralen en de verminderde desinfecterende werking van het chloor onder invloed van het cyanuurzuur.
In ieder geval moeten de bereikte concentraties vrij chloor, cyanuurzuur en pH in het water worden gemeten en zo nodig gecorrigeerd.
Hiervoor zijn verschillende meetmethoden beschikbaar(Zwembadwater testen: de 3 beste methoden in vergelijking).
Deze professionele chloorsneltest kan worden gebruikt om het gehalte aan vrij chloor en broom in ppm, de totale alkaliteit en de pH-waarde van het zwembadwater te bepalen.
De kleurschalen van deze waterparameters zijn afgedrukt op de opbergdoos. De verpakking bevat 60 teststaafjes.
Met deze kleine, netonafhankelijke fotometer kunnen de volgende parameters nauwkeurig worden bepaald: pH-waarde, vrij en gecombineerd chloor, alkaliteit en cyanuurzuur.
De gemeten waarden kunnen rechtstreeks op het display worden afgelezen.
Instructies: cyanuurzuur verlagen
Als de desinfecterende werking van het vrije chloor te gering is om bepaalde bacteriën, parasieten en ziekteverwekkers te doden, of als u per ongeluk te veel chloorstabilisator aan het water hebt toegevoegd, dan moet de concentratie cyanuurzuur in het water worden verlaagd.
Omdat het cyanuurzuurgehalte niet vanzelf zal dalen. Het zou ook over een langere periode zijn stabiliserende werking moeten behouden! Helaas zijn er geen zwembadchemicaliën die het cyanuurzuur kunnen binden of inactiveren.
Dan zijn er maar 2 manieren om de concentratie cyanuurzuur in het zwembadwater te verminderen:
- Ofwel verruilt u een deel van het zwembadwater voor vers, schoon water.
- Of u kunt de concentratie van de chloorstabilisator verdunnen door het waterpeil in het zwembad te verhogen en vers water toe te voegen.
Chloorstabilisator: wanneer en hoe vaak gebruiken?
In tegenstelling tot veel andere zwembadchemicaliën, die na verloop van tijd in het zwembadwater opgebruikt raken en herhaaldelijk gecontroleerd en opnieuw gedoseerd moeten worden, blijft de concentratie van de chloorstabilisator, d.w.z. het cyanuurzuur, gedurende lange tijd stabiel.
Het breekt niet vanzelf af en wordt ook niet aangetast, geïnactiveerd of vernietigd door andere chemicaliën in het zwembadwater.
Het is gewoonlijk voldoende de chloorstabilisator eenmaal per jaar te vernieuwen. Het beste in de lente voordat het badseizoen weer begint.
Tenzij het zwembad, tijdens een lange warme zomerperiode, veel water heeft verloren door sterke verdamping. Hierdoor stijgt de concentratie cyanuurzuur in het water (het cyanuurzuur verdampt niet uit het water!).
Vervolgens moet het cyanuurzuurgehalte worden gemeten en moet de verdamping van het water worden gecompenseerd door toevoeging van vers water, totdat de concentratie cyanuurzuur weer tot de normale waarde van 50 mg/l is gedaald.
Indien de concentratie van cyanuurzuur op deze wijze niet kan worden verlaagd of zelfs blijft stijgen: Dan zit er niets anders op, het zwembadwater moet volledig worden vervangen. In de toekomst gebruikt men dan alleen nog een chloorproduct dat reeds cyanuurzuur als stabilisator bevat.
Bijvoorbeeld chloortabletten met de werkzame stof trichloorisocyanuraat of zwembadshockers met dichloorisocyanuraat.
Voeg cyanuurzuur op de juiste wijze toe aan het zwembadwater
De chloorstabilisator met het cyanuurzuur mag nooit zomaar in het zwembad worden gedumpt. Omdat het maar langzaam oplost in het water. Het zou dan eerst in de grond zinken, waar het het bodemmateriaal zou aantasten, waardoor het zou verbleken en broos zou worden.
Evenmin mag de chloorstabilisator langzaam via het zwembadfilter in het water worden gedoseerd. Dit komt omdat het zuurgehalte onderdelen van het filtersysteem kan beschadigen.
In plaats daarvan lost u de chorus stabilisator langzaam op in een goed afsluitende plastic emmer van 20 liter die voor driekwart gevuld is met warm water.
Hoeveel chloorstabilisator in deze plastic emmer moet worden opgelost, hangt uiteraard af van het watervolume van het zwembad. Als vuistregel geldt: om de concentratie cyanuurzuur in het zwembadwater geleidelijk te verhogen met telkens 10 mg/liter, hebt u 0,47 kg cyanuurzuur per 10.000 liter zwembadwater nodig.
Lees in ieder geval ook de gebruiksaanwijzing op de verpakking van de chloorstabilisator of volg de online-informatie van de fabrikant op het internet.
Het kan lang duren, soms zelfs uren, voordat de chloorstabilisator volledig is opgelost: pas dan kunt u de oplossing in het zwembadwater spuiten zonder schade aan te richten.
Om ervoor te zorgen dat de chloorstabilisator gelijkmatig in het zwembadwater wordt verdeeld, laat u de pomp enkele uren draaien. En dat is voor het hervatten van het baden in het zwembad.
Conclusie
Aangezien vrij chloor onder invloed van het UV-licht van de zon snel ontleedt en zijn werkzaamheid verliest, moet het worden beschermd met cyanuurzuur als chloorstabilisator. Het cyanuurzuur vermindert echter de desinfecterende werking van het chloor.
Om een aanvaardbaar compromis tussen de twee processen te bereiken, moet een evenwichtige concentratieverhouding tussen chloor en chloorstabilisator worden gevonden.
Een verhouding van 1:14 met 3 ppm chloor op 50 ppm cyanuurzuur is succesvol gebleken. Cyanuurzuur is een stof met een lange levensduur en verdwijnt niet vanzelf in water.
Te hoge concentraties cyanuurzuur kunnen alleen met enige moeite worden gecorrigeerd. Degenen die nog steeds onzeker zijn over de chemie van het zwembad, kunnen in plaats daarvan chloortabletten of zwembadshockers gebruiken voor het desinfecteren, die al een chloorstabilisator bevatten.
